เอ็นโค้ดเดอร์ (Encoder) คือ เซ็นเซอร์ประเภทหนึ่งที่ทำการตรวจวัดจากการหมุนรอบตัวเองเพื่อหาค่าที่ต้องการวัดเช่น การวัดความเร็วรอบ การวัดระยะทาง และ การวัดทิศของการหมุน เป็นต้น นิยมใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตประกอบ เครื่องมือวัด และเครื่องมือทางการแพทย์ ซึ่งตัวเอ็นโค้ดเดอร์ (Encoder) จะทำการวัดค่าต่างๆ และส่งสัญญาณเอาท์พุตเป็นสัญญาณไฟฟ้า หรือ รหัสโค้ด (Binary or Gray) โดยเราสามารถเอาค่าที่ส่งมาใช้วิเคราะห์เป็นข้อมูลได้อย่างถูกต้องและแม่นยำ
รูปนี้คือ Encoder แต่ละรุ่นของ Omron
หลังการทำงานของเอ็นโค้ดเดอร์(Encoder)
ในตัวของเอ็นโค้ดเดอร์(Encoder) จะมีแผ่นจานหมุนที่ติดอยู่กับเพลาหมุนโดยแผ่นจานหมุนจะถูกเจาะให้มีช่องว่าง และช่องเล็กๆ นี้จะเป็นตัวกำหนด Pulse Per Revolution (P/R) โดยมี LED เป็นตัวส่งและมีตัวรับจะมีการตรวจเช็คระหว่างเพลาหมุน ซึ่งจะจำแนก ออกเป็น 2 ประเภท คือ
- Increment encoder เป็น เอ็นโค้ดเดอร์ที่ มีลักษนะจานหมุนเป็นช่องเรียงกัน มี LED เป็นแหล่งกำเนิดแสงส่งแสงผ่านช่อง ไปยังตัวรับแสง และจะตรวจจับแสงเพื่อส่งสัญญาณเอาต์พุต ออกมาเป็นสัญญาณพัลส์ เพื่อเอาไปใช้งานส่วนมากจะใช้ในการตรวจจับนับรอบการหมุน
- 2. Absolute encoder เป็นเอ็นโค้ดเดอร์ประเภทที่แผ่นจานหมุนจะมีลักษณะจำเพาะ เพื่อใช้ในการเข้ารหัส มี LED เป็นตัวกำเนิดแสงเช่นเดียวกับ Increment encoder และแต่ละ LED จะกำหนด Bit ของตัวรหัส โดยตัว Absolute encoder จะมีความถูกต้องและแม่นยำสูง หากมีการหยุดจ่ายไฟให้ Absolute encoder ตัว Absolute encoder จะยังเก็บข้อมูลไว้ได้ เมื่อมีการกลับมาจ่ายไฟอีกครั้ง เอาต์พุตเป็นแบบเข้ารหัส ไบนารี่ (Binary) หรือ เกร (Gray) เป็นตัวเลขที่ระบุจำนวนรอบ หรือ องศารอบหมุน
การเลือกใช้งานเอ็นโค้ดเดอร์(Encoder) Omron
การเลือกใช้งานเอ็นโค้ดเดอร์ (Encoder) จะต้องเหมาะสมกับลักษณะงานเพื่อให้ตัวเอ็นโค้ดเดอร์ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด มีทั้งแบบ Increment encoder และ Absolute encoder โดยทั้ง 2 แบบ จะต้องดูลักษณะดังนี้
- ความยาวสายสัญญาณเอ็นโค้ดเดอร์
- ค่าความเร็วรอบสูงสุด (RPM) หน่วยเป็น รอบ/นาที
- จำนวนพัลส์ต่อรอบ (PPR)
- Output เป็นแบบ NPN หรือ PNP
รูปนี้คือ Increment encoder รุ่น E6B2-C
คุณสมบัติของเอ็นโค้ดเดอร์ (Encoder) Omron รุ่น E6B2-C
- จำนวนพัลส์ต่อรอบ PPR สูงถึง 2000 พัลส์
- แรงดันเอาท์พุต 5-24Vdc
- ใช้กระแสไฟฟ้าไม่เกิน 160mA
- มีเอาท์พุตให้เลือกใช้ NPN, PNP, Voltage, Line driver
- มีขนาดเล็กสะดวกต่อการใช้งาน
- เป็นแบบ Increment encoder
- IEC60529 IP50
- ทนอุณหภูมิได้ดี -10 ถึง 70 องศาเซลเซียล
อุปกรณ์ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของ encoder (Direct Discrimination Unit )
Direct Discrimination Unit เป็นตัวตรวจจับทิศทางการหมุนของโรตารีเอ็นโค้ดเดอร์ (Rotary encoder)
รูปนี้คือ Direct Discrimination Unit